FAQ

Wiele przedsiębiorstw i producentów stosuje dla swoich produktów samodzielnie stworzone znaki mające podkreślić jakość produktu. Na podstawie własnej wiedzy tworzą własne kryteria dla produktów przeznaczonych dla wegetarian i wegan. Kryteria te jednak w związku z brakiem jednoznacznej definicji wegetarianizmu i weganizmu w różnych przedsiębiorstwach mogą nie być jednorodne. To co jest uznane za wegańskie lub wegetariańskie dla jednego przedsiębiorstwa może nie być uwzględniane przez inne przedsiębiorstwo. Brak wiedzy dotyczącej poszczególnych składników żywności, dodatków do żywności, oraz istotnych elementów samego procesu produkcji tego typu żywności sprzyja błędnemu oznaczaniu żywności dla wegan i wegetarian. Znaki nadawane przez właścicieli przedsiębiorstw własnym produktom, nie podlegają kontroli przez niezależne instytucje. Konsument w takiej sytuacji musi więc opierać się wyłącznie na deklaracji producenta w ocenie czystości danego produktu, pod względem obecności składników pochodzenia zwierzęcego. Sytuacja ta spowodowała, że konsumenci coraz częściej zaczęli jasno deklarować potrzebę oznakowania produktów dla wegetarian i wegan jasnymi, jednorodnymi i rzetelnymi oznaczeniami niezwiązanymi bezpośrednio z danym producentem.

Do dziś nie istnieje na rynku europejskim prawnie wiążąca definicja pojęć „wegańskie” i „wegetariańskie”. Obecnie klarowność oznakowania wegańskich i wegetariańskich produktów oferuje dzięki jednolitym kryteriom znak V-Label. Umożliwia on producentom przeniesienie kontroli nad badaniem czystości składu produktów i uzyskania gwarancji jakości oferowanych przez nich wegańskich i wegetariańskich towarów i usług przez niezależną od nich jednostkę zrzeszająca wiele stowarzyszeń wegańskich i wegetariańskich w Europie.

Na rynku w Europie V-Label jest jedynym, niezależnym znakiem dla produktów wegetariańskich i wegańskich o tak dużym zasięgu terytorialnym i historii działalności.

Samo sprawdzenie składu produktu na etykiecie nie daje pełnej gwarancji, co do braku obecności w produkcie składników pochodzenia zwierzęcego. Niektóre składniki żywności na etykietach są opisywane E-symbolami, które dla wielu konsumentom są trudne do rozpoznania. Z kolei inne składniki wymienione na etykiecie jedynie z nazwy jasno nie wskazują czy są pochodzenia roślinnego, czy zwierzęcego.

Składniki i dodatki pochodzenia zwierzęcego mogą kryć się nie tylko na etykietach- pod symbolem E lub nieprecyzyjną nazwą, lecz mogą także występować na niektórych etapach procesu produkcji o czym przedsiębiorca nie musi informować na opakowaniu. Pomocnicze substancje stosowane w procesie produkcji (z wyłączeniem sytuacji gdy użytą substancją pomocniczą jest substancja alergenna zgodnie z rozporządzeniem UE nr 1169 /2011) pochodzenia zwierzęcego nie muszą być wykazywane na liście składników, ponieważ są stosowane w przetwarzaniu wyłącznie przejściowo na danym etapie procesu i nie występują w produkcie końcowym lub występują w nim w śladowych ilościach. Ze względu jednak, na fakt użycia składników pochodzenia zwierzęcego w procesie technologicznym, tego typu produkty zgodnie z kryteriami V-label nie zostałyby sklasyfikowane jako wegańskie lub nawet wegetariańskie o ile pozyskanie tych składników wiązałoby się ze śmiercią lub cierpieniem zwierząt.
Innym zagrożeniem dla konsumenta wybierającego wegańskie lub wegetariańskie produkty są zmiany w oryginalnej recepturze produktu, które mogą prowadzić do tego, że pierwotnie wegański/wegetariański produkt, niepostrzeżenie dla klienta zaczyna zawierać odzwierzęce składniki.
Skład produktów licencjonowanych przez V-Label jest po pierwsze sprawdzany na każdym etapie produkcji- wszystkie składniki oraz dodatki użyte nawet przejściowo w procesie produkcji są sprawdzane, ponadto o każdej zmianie w procesie produkcji przedsiębiorca ma obowiązek poinformować zespół ds. certyfikacji. V-Label jest więc szybką i pewną pomocą, dzięki której czytanie listy składników w celu oceny zawartości składników pochodzenia zwierzęcego jest zwyczajnie zbędne.

Przykłady substancji pomocniczych pochodzenia zwierzęcego o których producent nie ma obowiązku
informowania na etykiecie:

• żelatyna, (karuk otrzymywany z pęcherzy rybich stosowany przy klarowaniu soków owocowych oraz win)
• L-cysteina (otrzymywana z piór lub pierza, stosowana jako dodatek ulepszający przy produkcji pieczywa)
• kastoreum (wydzielina z gruczołów skórnych bobra), piżmo i inne aromaty pochodzenia zwierzęcego
• witamina D pozyskiwana z lanoliny z owczej wełny (martwych zwierząt)
• karmin pozyskiwany z czerwców grupy pluskwiaków stosowany w przemyśle jako barwnik,np. w napojach
• podpuszczka ekstrahowana z żołądków cielęcych, stosowana do produkcji sera
• szelak substancja pozyskiwana z wydzieliny owadów stosowana np. do pokrycia drażetek

Definicja pojęć „wegański” i „wegetariański”, która jest podstawą dla V-Label odpowiada propozycji definicji tych pojęć z XII konferencji Ministra ochrony konsumentów (z dnia 22 kwietnia 2016).

Wegetariańskie

Wegetariańskie są te produkty spożywcze, które nie są wytwarzane ze zwierząt czy też z części zwierząt z uwzględnieniem wszystkich etapów produkcji i przetwarzania. Artykuły spożywcze i inne produkty, które powstają przy pomocy żywych zwierząt lub produktów odzwierzęcych uznaje się za wegetariańskie.

Wegańskie

Wegańskie są te artykuły spożywcze i produkty, które nie są wytwarzane ze zwierząt czy też z części zwierząt na żadnym etapie produkcji i przetwarzania. By zostały one uznane za wegańskie, nie mogą też powstawać przy pomocy żywych zwierząt i produktów pochodzenia zwierzęcego. Zostają przy tym uwzględnione wszystkie etapy produkcji i przetwarzania.

Dodatkowe kryteria V-Label

Oznaczenie V-Label nie zostanie przyznane produktom, które wykazują następujące właściwości:

• Produkty które opisane są jako GMO (zawierają składniki genetycznie modyfikowane)
• Produkty, które zawierają jaja z chowu klatkowego (łącznie ze ”wzbogaconymi systemami klatkowymi” i chowem w małych grupach)

Opakowanie

Oznakowanie V-Label nie wyklucza produktów, których opakowanie zawiera składniki pochodzenia zwierzęcego. Zaleca się jednak dobrowolną rezygnację producentów z tego typu rodzajów opakowań.

Nawożenie i uprawa

W procesie licencjonowania znakiem V-Label uwzględnia się produkty i składniki od momentu zbioru.
Nawożenie gruntu, na którym uprawiane są surowce używane do produkcji, nie stanowi obszaru poddawanego analizie dla uzyskania V-Label. Zaleca się jednak by preferować składniki pochodzące z wegańskich upraw oraz dobrowolną rezygnację z odzwierzęcych składników nawozów.

„Produkt może zawierać…” / Śladowe ilości i zanieczyszczenia

Umieszczenie na opakowaniu informacji o możliwości zanieczyszczenia produktu w procesie produkcyjnym innymi składnikami niż alergenami jest informacją podawaną przez producenta dobrowolnie. Poprzez zamieszczenie tego typu informacji producent zabezpiecza się przed prawnymi konsekwencjami w razie wystąpienia u konsumenta reakcji alergicznej na dany składnik. Informacja podana na opakowaniu o możliwości wystąpienia składników odzwierzęcych nie oznacza, że w końcowym produkcie faktycznie są zawarte te składniki. Ta informacja wskazuje tylko na możliwość zaistnienia ryzyka zanieczyszczenia w minimalnym zakresie i przy zachowaniu wszelkich niezbędnych środków zaradczych w tym zasad dobrej praktyki higienicznej i dobrej praktyki produkcyjnej mających m.in. na celu uniemożliwienie wystąpienia zanieczyszczenia.

Produkty z informacją o możliwości występowania składników pochodzenia zwierzęcego odpowiadają kryteriom V-Label, o ile podczas całego procesu wytwarzania składniki te, nie zostały dodane celowo oraz proces produkcyjny został tak zaplanowany i w ten sposób przeprowadzony, aby zminimalizować ryzyko niezamierzonego zanieczyszczenie produktu przez nieroślinne składniki. Zanieczyszczenie odzwierzęcymi składnikami w końcowym produkcie wyrażone jest jako suma wszystkich tego rodzaju składników występujących w produkcie. Według kryteriów V-Label nie może wynosić więcej niż 0,1 % (1 g/kg). Dla poszczególnych grup produktów mogą obowiązywać inne regulacje, opierające się na technicznie możliwej do uzyskania granicy wykrywalności.

Przykłady

Oznakowanie V-Label nie zostaje przyznane produktom, które zawierają następujące składniki:

• produkty uboju
• tłuszcze rybne, części ryb i innych zwierząt morskich
• aromaty pochodzenia zwierzęcego (z wyjątkiem aromatów na bazie mleka)
• inne jaja niż jaja drobiu (np. kawior)
• przetwory mleczne, w których użyto zwierzęcej podpuszczki
• mleczko pszczele
• barwniki ze składników zwierzęcych (np. prawdziwy karmin)
• cukier wybielany węglem kostnym
• nośniki i substancje pomocnicze uzyskane z produktów zwierzęcych
• substancje klarujące pochodzenia zwierzęcego (np. żelatyna, pęcherz pławny).

V-Label w kategorii „wegańskie” zostaje przyznany tylko jeśli produkty są ponadto wolne od produktów odzwierzęcych takich jak np.:

• jaja
• miód
• przetwory mleczne
• wosk zwierzęcy
• barwniki odzwierzęce
• nośniki i substancje pomocnicze ze składników odzwierzęcych
• substancje klarujące ze składników odzwierzęcych (np. białko jajka)

Firmy, które chcą uzyskać licencję V-Label dla swoich produktów, muszą ujawnić przed licencjodawcą pełen skład tych produktów, proces produkcji oraz wszystkie zastosowane substancje pomocnicze. Na podstawie tych informacji oraz ewentualnie przeprowadzonej inspekcji zakładu produkcyjnego, produkty i artykuły żywnościowe zostają sklasyfikowane jako wegetariańskie lub wegańskie.

V-Label zastrzega sobie prawo do podjęcia działań dla zapewnienia jakości produktu oraz zapewnienia wiarygodności. Zmiany w recepturze albo procesie produkcyjnym artykułów spożywczych i produktów oznaczonych V-Label muszą być niezwłocznie zgłaszane zespołowi V-Label. Po otrzymaniu takiej informacji zespół V-label podejmuje odpowiednie kroki w celu zapewnienia gwarancji jakości danego produktu.

Nie dla wszystkich artykułów spożywczych oznakowanie symbolem V-Label ma sens.
Produkty jednorodne takie jak herbaty, przyprawy, woda mineralna i surowe produkty jak nieprzetworzone warzywa, są na ogół roślinne i nie muszą być oznakowane. W odniesieniu do tego typu produktów, w przypadku których zakłada się, że większość porównywalnych artykułów spożywczych zachowuje cechy odpowiednie dla produktów wegetariańskich bądź wegańskich, nie powinno mieć miejsca specjalne wyróżnienie ich pod tym względem w ramach reklamy i promocji danego artykułu. Nie jest to jednak przeszkoda w stosowaniu etykiety V- Label dla tego typu produktów z zastrzeżeniem, że symbolika V-Label nie powinna być wówczas wykorzystywana jako element szczególnie wyróżniający w promocji i reklamie danego artykułu. W handlu artykułami spożywczymi zakaz reklamy w oparciu o oczywistość jest ściśle powiązany z wynikającym z tego wprowadzaniem konsumenta w błąd.

Stosowanie symbolu V-Label wiąże się z roczną opłatą licencyjną i jednorazową opłatą za kontrolę.

Proces nadawania licencji podzielony jest na 5 kroków: Po pierwszym zapytaniu ze strony przedsiębiorstwa następuje przesłanie oferty ze strony V-Label. Oferta konstruowana jest na podstawie danych uzyskanych od danej firmy. Po zaakceptowaniu przez przedsiębiorstwo oferty, zespół V-Label przesyła dalsze wytyczne. Są to szczegółowe informację o konieczności dosłania dalszych dokumentów niezbędnych do oceny produktu. W przypadku gdy produkt spełnia wszystkie kryteria, producent jest o tym informowany i zostaje przesłana do niego umowa licencyjna. Po jej podpisaniu przez obie strony następuję przyznanie licencji V-Label. Końcowym etapem jest zatwierdzenie projektu opakowania, a producent otrzymuje kopię umowy oraz wymogi i specyfikacje dotyczące stosowania znaku.

W przypadku standardowego procesu licencjonowania należy liczyć się z 2 do 8 tygodniami okresu oczekiwania, aż do ostatecznego zezwolenia na używanie znaku V-Label. Możliwe jest też nadawanie licencji w trybie pilnym. Wniosek jest wtedy traktowany priorytetowo, a jego sprawdzenie i proces weryfikacji następuje w ciągu 10 dni roboczych od pierwszego zapytania.

Data ważności

Umowa licencyjna V-Label zawierana jest na 12 miesięcy. Umowa zostaje automatycznie przedłużona, jeśli w okresie do 3 miesięcy przed upływem terminu trwania umowy, nie zostanie ona pisemnie wypowiedziana.

Licencja

Po pozytywnym sfinalizowaniu procesu licencjonowania dla każdego produktu zostaje wydany dokument licencyjny o odpowiedniej kategorii.

Do przygotowania oferty dla przedsiębiorstwa, wymagane są między innymi następujące informacje:

• Roczny obrót całkowity przedsiębiorstwa
• Liczba produktów, które mają otrzymać licencję
• Obrót netto z ostatnich 12 miesięcy dla produktów które mają otrzymać licencję
• W przypadku nowych produktów: planowany obrót netto w nadchodzących 12 miesiącach
• Klienci produktów, które mają otrzymać licencję (sieci handlowe).